زۆر جار لە ژیاندا، ھەموومان تووشی قەیران دەبین. قەیران دەتوانێت بە شێوەیەکی لەناکاو ڕووبدات، یان لە ئەنجامی بارودۆخێک بێت کە ماوەیەکی زۆرە بەردەوامە. قەیران ھەمیشە تێدەپەڕێت، تەنانەت ئەگەر کاتی زۆریشی بوێت. ھەندێک جار پێویستت بە پشتیوانی و یارمەتی دەبێت بۆ ئەوەی بتوانیت ھەست و ئەزموونەکانت چارەسەر بکەیت.
قەیران چییە؟
ھەموو کەسێک لە ژیانیدا ڕووبەڕووی سەختی دەبێتەوە، ئەمەش بەشێکە لە ژیان. بەڵام ھەندێک جار شتێک ئەوەندە سەخت دەبێت کە تووشی قەیران دەبیت. قەیران وەڵامدانەوەیە بۆ بارودۆخێکی سەخت، وەک لەدەستدانی کەسێک یان شتێک، یان ڕوودانی گۆڕانکارییەک لە ژیاندا. ئەو شێوازەی کە تۆ بەکاری دەھێنیت بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ سەختییەکان، لەم بارودۆخەدا بەس نییە و تووشی قەیران دەبیت. قەیران دەتوانێت ئەوەندە سەخت بێت کە پێویستت بە پشتیوانی بێت بۆ ئەوەی دەست بکەیتەوە بە ھەستکردن بە باشی.
ھۆکارەکانی قەیران
چەندین ھۆکار ھەن کە دەتوانن ببنە ھۆی قەیران:
- ڕووداوە چاوەڕواننەکراوەکان: وەک ڕووداوی ھاتوچۆ، نەخۆشی، تاوان، لەدەستدانی کار، یان لەدەستدانی کەسێکی ئازیز بە شێوەیەکی لەناکاو.
- گرفتە کەسییەکان: وەک کێشەی دارایی، بێکاری، تەنیایی، کێشە لە کار یان قوتابخانە، یان ئازاری درێژخایەن.
- **گۆڕانکارییەکان: وەک بوون بە دایک یان باوک، کۆچکردن، یان گۆڕینی کار. ئەم گۆڕانکاریانە دەتوانن ئارەزوومەندانە بن، بەڵام دەتوانن ببنە ھۆی قەیران بەھۆی ئەوەی کە ژیان دەگۆڕن.
- لەدەستدانی ڕۆڵ و پێگە: وەک جیابوونەوە لە ھاوسەر، کاتێک منداڵەکان ماڵ بەجێدەھێڵن، یان کاتێک خانەنشین دەبیت. ئەمەش دەبێتە ھۆی ھەستکردن بە لەدەستدانی پێگەیەک لە ژیان و زەحمەتیی لەگەڵ گونجاندن لەگەڵ بارودۆخە نوێیەکە.
قەیران دەتوانێت وای لێبکات ھەست بکەیت ناسنامەت لەدەست داوە. ڕەنگە ھەست بکەیت کە گوم بوویت، یان کۆنترۆڵی ژیانت لەدەست داوە.
کارلێککردنی جیاواز
ئەزموون و یادگارییەکانت لە ژیاندا کاریگەرییان ھەیە لەسەر چۆنیەتی ھەستکردن و مامەڵەکردنت لەگەڵ قەیرانەکان. بۆیە، خەڵک بە شێوازی جیاواز وەڵامی قەیرانەکان دەدەنەوە، تەنانەت ئەگەر ڕووداو یان بارودۆخەکە ھاوشێوە بێت. ھیچ ڕێگایەکی دروست و ھەڵە نییە، ھەندێک لە خەڵک بەدوای کەسێکدا دەگەڕێن بۆ قسەکردن، لە کاتێکدا ھەندێکی تر بێدەنگ دەبن و خۆیان دەپارێزن لە خەڵکی. ھەموو کەس بە شێوازی خۆی مامەڵە لەگەڵ قەیراندا دەکات.
کاریگەرییەکانی قەیران لەسەر تۆ
قەیران دەتوانێت کاریگەریی زۆر لەسەر تۆ دروست بکات، بۆ نموونە:
- دڵەڕاوکێ بۆ داھاتوو، ھەستکردن بە بێھیوایی، تەنیایی، ترس، یان بێھێزی.
- ھەستکردن بە فەرامۆشکردن، بەتاڵی، یان بێمانایی.
- زۆر ماندوو بوون، خەمۆکی، یان تووشبوون بە دڵەڕاوکێ.
- زەحمەتیی لە چڕبوونەوە لەسەر کارە ڕۆژانەییەکان، لە کار یان قوتابخانە.
- گۆڕانی بەردەوامی ھەستەکان، دڵخۆشبوون بۆ ساتێک، دواتر دڵتەنگی یان توڕەیی.
- زەحمەتیی لە خەوتن، یان زۆر خەوتن.
- کەمتر یان زیاتر خواردن لەوەی ئاساییە.
- پەنابردن بۆ ئەو شتانەی کە کاتی خۆشی دەبەخشن وەک مەی خواردنەوە یان قومار بۆ لەبیرکردنی بارودۆخە سەختەکە.
کاریگەریی وەڵامی خەڵکی دیکە
چۆنیەتی وەڵامدانەوەی کەسانی دەوروبەرت دەتوانێت کاریگەرییەکی گەورە لەسەر بارودۆخی قەیرانەکەت ھەبێت. ئەگەر ئەوانیتر تێنەگەن لەوەی کە تۆ چەند سەخت ھەست دەکەیت، ئەوا ڕەنگە زەحمەتر بێت مامەڵە لەگەڵ قەیرانەکەدا بکەیت. ڕەنگە ھەست بە تاوان یان شەرم بکەیت لە بەرامبەر خۆت و کەسانی تر، کە دەبێتە ھۆی زەحمەتتربوونی چارەسەرکردنی ئەزموونەکەت. ھەروەھا ئەگەر کەسانی دەوروبەرت لە ھەستت تێبگەن ئەوا دەتوانیت بە ئاسانی قسە لەبارەی ئەو شتانە بکەیت کە تووشی بوویت.
ھەندێک جار ڕەنگە ھەست بکەیت کە دڵەڕاوکێی تۆ زیاد دەکات بەھۆی دڵەڕاوکێی کەسانی دەوروبەرتەوە، لێرەدا قسەکردن لەگەڵیان سەبارەت بە ھەستەکانت دەتوانێت یارمەتیدەر بێت.
چۆن دەتوانم ھەست بە باشتر بکەم؟
زۆرجار قسەکردن لەسەر ڕووداوەکە زۆر گرنگە، ڕەنگە باسکردنی زەحمەت بێت، بەڵام دوای ئەوە ھەست بە ئاسانی دەکەیت. قسە لەگەڵ کەسێک بکە کە متمانەت پێیەتی، یان پەیوەندی بە ھێڵێکی پشتیوانییەوە بکە.
ئەو شتانە بدۆزەرەوە کە ئارامی و ھێزت دەدەنێ
کاتێک لە قەیراندایت، پێویستت بە کاتە بۆ ئەوەی بیر لە شتی تر بکەیتەوە، نەک تەنیا ئەو شتانەی کە دڵتەنگت دەکەن. ھەندێک جار زەحمەتە بیر لە شتی تر بکەیتەوە، یان پاڵنەر بدۆزیتەوە بۆ ئەنجامدانی شتە سادەکان وەک پیاسەکردن، بەڵام ئەنجامدانی ئەم کارانە دەتوانێت یارمەتیت بدات ھەست بە باشتر بکەیت.
ئەو شتانە بدۆزەرەوە کە حەزت لێیەتی
ھەوڵ بدە ئەو بارودۆخانە بدۆزیتەوە کە ھەستت پێباشە و ڕێگە بدە بە خۆت بۆ ماوەیەک تێیدا بمێنیتەوە. بۆ نموونە دەتوانیت گوێ لە میوزیک بگریت یان یاری بکەیت، ھەروەھا دەتوانیت وێنە بکێشیت، بنووسیت، گەرماوێک بکەیت، یان کات بەسەر بەریت لە دەرەوە لە سروشتدا. ھەوڵ بدە شتێک بدۆزیتەوە کە حەزت لێیەتی. ھەندێک جار پێویستە سەبرت ھەبێت لەگەڵ خۆت. کات بدە بە خۆت بۆ ئەوەی ھێزێکی نوێ بدۆزیتەوە.
ھەوڵ بدە ڕەوشت و خوی باش بدۆزەرەوە
چەند شتێکی سەرەتایی ھەن کە دەتوانن یارمەتیت بدەن ھەست بە باشتر بکەیت:
- ھەوڵ بدە بە پێی پێویست بخەوە.
- ھەوڵ بدە بە ڕێکی نان بخۆیت.
- ھەوڵ بدە ڕۆژانە وەرزش بکەیت.
- ئارامی بدۆزەرەوە لە ڕێگەی گوێگرتن لە میوزیک، کات بەسەربردن لە سروشت، یان ڕاھێنانی ئارامبوونەوە و ھۆشیاری.
- پەیوەندی لەگەڵ ئەو کەسانە بپارێزە کە ھەستی باشیان پێت دەبەخشن.
- داواکارییەکان لەسەر خۆت کەم بکەرەوە و خۆت بە دوور بگرە لە فشار.
ماددەی ھۆشبەر ھەستت خراپتر دەکەن
چارەسەرکردنی قەیران لە ڕێگەی بەکارھێنانی ماددەی ھۆشبەر یان خواردنەوەی مەی ھەرگیز چارەسەرێکی باش نییە. تەنانەت ئەگەر لە کاتی بەکارھێنانیدا ھەستێکی باشیشت ھەبێت، ئەوا دواتر ھەست بە خراپتر دەکەیت. ئەگەر تۆ یان کەسێکی نزیکت کێشەتان لەگەڵ ماددەی ھۆشبەر یان مەی ھەیە، ئەوا دەتوانیت یارمەتی وەربگریت.
کەی و لە کوێ داوای یارمەتی بکەم؟
دەتوانیت یارمەتی وەربگریت ئەگەر پێویستت بە پشتیوانی زیاتر ھەیە لەوەی کە لە کەسانی نزیکتەوە وەریدەگریت. دەتوانیت پەیوەندی بکەیت بە یەکێک لە ھێڵە پشتیوانییەکانەوە لەسەر ئینتەرنێت، چ لە ڕێگەی نامەی دەنگی، ئیمەیڵ، یان تەلەفۆن.
ئەگەر پێویستت بە پشتیوانی زیاتر ھەیە، بۆ نموونە ئەگەر پێتوایە تووشی خەمۆکی بوویت، یان تووشی سترێسی دوای ڕووداو بوویت، یان ئەگەر کێشەکانت لە ڕاددەیەکدان کە ناتوانیت بە شێوەیەکی ئاسایی لە ژیان بەردەوام بیت، ئەوا دەتوانیت سەردانی بنکەیەکی تەندروستی بکەیت.
ھەروەھا دەتوانیت پەیوەندی بە دەزگا ئاینییەکانەوە بکەیت، چونکە ئەوان شارەزان لە یارمەتیدانی خەڵک لە کاتی قەیرانەکاندا، ھەروەھا دەتوانیت بەشداری لە کۆمەڵەی پرسەدا بکەیت. پێویست نییە باوەڕت بە دین ھەبێت بۆ ئەوەی بەشداری بکەیت.
چی ڕوودەدات لە کاتی قەیراندا؟
ناتوانرێت دیاری بکرێت کە تا چەند دەتوانیت لە قەیراندا بمێنیتەوە، ئەمە لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر دەگۆڕێت، ھەروەھا پەیوەستە بە ھۆکاری قەیرانەکەش. بەڵام زوو یان درەنگ قەیرانەکە تێدەپەڕێت.
گۆڕینی ڕوانگە لە نێوان ڕابردوو و داھاتوودا
کاتێک کەسێک لە قەیراندایە، ئەوا لە نێوان دوو ڕوانگەدا دەگۆڕێت، ڕوانگەی یەکەم ئەو ڕووداوەیە کە بووەتە ھۆی قەیرانەکە، ڕوانگەی دووەمیش ژیانە دوای قەیرانەکە. گۆڕانی ڕوانگەکان ئەوە دەگەیەنێت کە تۆ لە ساتێکدا بیر و ھەستی بەھێزت ھەیە سەبارەت بە ڕووداوەکە، لە ساتێکی تردا دەتوانیت بیر و ھەستی ترت ھەبێت وەک ئەوەی کە قەیرانەکەت بەسەر ھاتبێت.
کاتی بیرکردنەوە لە داھاتوو بە تێپەڕبوونی کات زیاد دەکات
ھەندێک جار ڕەنگە بە چەند خولەکێک لە نێوان دوو ڕوانگەکەدا بگۆڕێیت، ھەندێک جاریش ڕەنگە بۆ چەند کاتژمێر یان ڕۆژ یان ھەفتەیەک لە یەک ڕوانگەدا بمێنیتەوە. ڕۆژێک تێبینی دەکەیت کە زیاتر سەرنجت لەسەر ژیانی نوێیە. ڕەنگە ڕووداوەکە دووبارە بەھێزی بێتەوە، بەڵام ئەمە ئەوە ناگەیەنێت کە ھەموو شتێک لە سەرەتاوە دەست پێدەکاتەوە، بەڵکو ئەو ڕووداوەی کە تۆی خستووەتە قەیرانەوە، ڕەنگە بە شێوازی جیاواز و لە کاتی جیاوازدا خۆی دەر بخات لە ژیاندا، تۆ دەتوانیت فێربیت چۆن مامەڵە لەگەڵیدا بکەیت.
قەیران دەتوانێت بۆچوونت بۆ ژیان بگۆڕێت
ڕەنگە ژیانت ھەرگیز وەک پێش قەیرانەکە لێ نەیەتەوە. زۆر کەس ھەست دەکەن کە بۆچوونێکی جیاوازیان بۆ ژیان دروست بووە. بۆ ھەندێک کەس، قەیران دەتوانێت ببێتە ھۆی تێگەیشتن و دەرککردن بەو شتانەی کە گرنگییان ھەیە لە ژیاندا، بۆ نموونە زیاتر نرخاندنی ڕۆژانەی ژیان.
ڕەنگە پێویست بکات ئەوە قبووڵ بکەیت کە ڕوویداوە بۆ ئەوەی بتوانیت بەردەوام بیت لە ژیاندا، ئەمەش ئەوە ناگەیەنێت کە پێویستە حەزت لێی بێت، ڕەنگە تێنەگەیت کە بۆچی ڕوویداوە، یان ھیچ مانایەکی تێدا نەبینیت، بەڵام ھەر دەتوانیت بەردەوام بیت لە ژیانتدا. دوای قەیران، ڕەنگە ھەندێک شت گرنگتر بن لەوەی کە پێشتر گرنگ بوون، ھەندێک شتی پێشتر گرنگ بوون، ڕەنگە ئێستا ھیچ گرنگییەکیان نەبێت.
قەیران ھەندێک جار ئاڵۆز دەبێت
ھەندێک جار قەیران دەتوانێت ببێتە ھۆی ئەوەی کە تۆ بەردەوام ھەست بە ناخۆشی بکەیت. ھەندێک لە خەڵک ڕەنگە تامەزرۆییان بۆ ئەو شتانە لەدەست بدەن کە پێشتر حەزیان لێ بووە، ئەگەر بۆ ماوەیەکی درێژخایەن ھەستت بە دڵتەنگی کرد، ئەوا ڕەنگە تووشی خەمۆکی بووبیت، ھەروەھا ڕەنگە کێشەی دڵەڕاوکێشت ھەبێت. ئەگەر دوای قەیران بەردەوام بوویت لە ھەستکردن بە ناخۆشی، ئەوا داوای یارمەتی بکە.
ڕەنگە ڕووداوی توندوتیژی، ئازاردەر، یان ھەژێنەر ڕوویدابێت، ڕەنگە ھەستت بە مەترسییەک کردبێت بۆ ژیانت، یان شایەتحاڵی ڕووداوی ترسناکی زۆر بووبیت، ئەمەش دەبێتە ھۆی ئەوەی کە یادگاری و ھەستەکان کاریگەرییان لەسەر ژیانی ڕۆژانەت ھەبێت، ئەم جۆرە کێشانە پێی دەوترێت سترێسی دوای ڕووداو، چارەسەر ھەیە بۆ ئەم کێشەیە.
منداڵان و ھەرزەکاران دەتوانن تووشی ئەم کێشەیە ببن.
چۆن یارمەتی کەسێکی نزیک بدەین کە تووشی قەیران بووە؟
کەسێک کە تووشی قەیران بووە، ڕەنگە بە شێوەیەک ڕەفتار بکات کە بۆ تۆ نامۆ بێت. ھەروەھا ڕەنگە ھەستەکانی خۆی لە کەسانی تر بشارێتەوە و وا خۆی دەر بخات کە ھیچی ڕووینەداوە.
ئەم شتانە بیرت بێت کاتێک کەسێک دەبینیت کە لە قەیراندایە:
- نیشان بدە کە گرنگی بەو کەسە دەدەیت. بپرسە کە چۆنە و مەترسە لەوەی کە بێزاری بکەیت.
- گوێ بگرە و ھەوڵ مەدە ئامۆژگاری باشی بدەیت. پێویست نییە تۆ چارەسەری بارودۆخەکەی بدۆزیتەوە.
- دەتوانن قسە لەسەر شتە ڕۆژانەییەکان بکەن، یان تەنھا بێدەنگ بن، ئەگەر کەسەکە دەیەوێت.
- دەتوانیت پێشنیاری ئەوە بکەیت کە پێکەوە شتێک بکەن، ڕەنگە یارمەتیت بدات لە چێشت لێنان، پاککردنەوە، یان کڕینی پێداویستییەکان.
- خۆت پەیوەندی بگرە و زۆر جار پەیوەندی بگرە، تەنانەت ئەگەر لە پێشتر ڕەتکرایتەوە، پێشنیاری دیاریکراو بکە بۆ کاتی بینینتان.
- دەتوانیت پرسیاری ئەوە بکەیت کە ئایا پێویستی بە یارمەتی ھەیە بۆ سەردانیکردنی پزیشک یان کەسی تایبەتمەند.
کاریگەری قەیران لەسەر منداڵان
ئەگەر ئەو کەسەی کە لە قەیراندایە منداڵی ھەیە، ئەوا دەتوانیت یارمەتی بدەیت لە پاراستنی ڕەوشت و ڕێوشوێنی ئاسایی. ڕەنگە یارمەتی منداڵەکە بدەیت لە چوونە دەرەوە بۆ چالاکییەک یان لە ئەنجامدانی ئەرکەکانی قوتابخانە.
منداڵەکان کاریگەرییان لەسەر دەبێت ئەگەر کەسێکی نزیکیان تووشی قەیران بووبێت، لەوانەیە منداڵەکە بەرپرسیاریەتییەکی زۆر بخاتە ئەستۆی خۆی، ڕەنگە کێشەی منداڵەکە لە قوتابخانە یان باخچەی ساوایان دەر بکەوێت، بۆ نموونە لەوانەیە ھەست بە ماندوویەتی بکات، یان بێدەنگ و توندوتیژ بێت. بۆیە باشترە ئەگەر مامۆستا و کارمەندانی تر بزانن کە بۆچی منداڵەکە بە شێوەیەکی جیاواز ڕەفتار دەکات. ڕەنگە پێویست بەوە بکات کە کەسێکی گەورەی تر بەرپرسیاریەتییەکی زۆرتر بخاتە ئەستۆی خۆی لە ماڵەوە.
ڕەنگە تۆش پێویستت بە پشتیوانی ھەبێت
وەک کەسێکی نزیک لەوانەیە تۆش پێویستت بە یارمەتی بێت بۆ ئەوەی بتوانیت پشتیوانییەکی باش بیت. دەتوانیت یارمەتی و پشتیوانی لە ڕێکخراوەکانی پشتیوانی کەسوکار وەربگریت یان لە بنکەیەکی تەندروستی.
منداڵان، گەنجان، و کەسانی گەورە کە کەسێکی نزیکیان لەدەستداوە، دەتوانن پەیوەندی بە ڕێکخراوە خۆبەخشەکانەوە بکەن، لەوێدا دەتوانن لە کۆمەڵەی قسەکردن بەشدار بن بۆ ئەوەی بتوانن کێشەکانی خۆیان چارەسەر بکەن.
نظرات
ارسال یک نظر